Starachowice
Zachód słońca po burzyDawid Bielas
Muzeum Przyrody i TechnikiDawid Bielas
Panorama z Gołoborzy na StarachowiceDawid Bielas
Muzeum Regionalne PTTKDawid Bielas
Starachowicka Kolej WąskotorowaDawid Bielas
Widok na StarachowiceDawid Bielas
Zalew PasternikDawid Bielas
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii KrajowejDawid Bielas
Wielki PiecKatarzyna Pisarska
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii KrajowejKatarzyna Pisarska
Zalew PasternikSebastian Opozda
Zalew PasternikSebastian Opozda
StarachowiceSebastian Opozda
Sebastian Opozda
Skałki w StarachowicachMichał Surma
Armatkawww.starachowice.-net.pl
Armatkawww.starachowice.-net.pl
Starachowicewww.starachowice.-net.pl
Deptak przy ul. Staszicawww.starachowice.-net.pl
"Pałacyk"www.starachowice.-net.pl
"Pałacyk"www.starachowice.-net.pl
Park Miejskiwww.starachowice.-net.pl
Zbiornik rekreacyjny "Piachy"www.starachowice.-net.pl
Wielki Piecwww.starachowice.-net.pl
Punkt widokowy przy ul. Staszicawww.starachowice.-net.pl
Punkt widokowy przy ul. Staszicawww.starachowice.-net.pl
Osiedle Południewww.starachowice.-net.pl
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii Krajowejwww.starachowice.-net.pl
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii Krajowejwww.starachowice.-net.pl
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii Krajowejwww.starachowice.-net.pl
Odsłonięcie geologiczne przy ul. Armii Krajowejwww.starachowice.-net.pl
Budynek Starostwa Powiatowegowww.starachowice.-net.pl
Zalew Pasternikwww.starachowice.-net.pl
Zalew Pasternikwww.starachowice.-net.pl
Skałki "Na Szlakowisku"www.starachowice.-net.pl
ul. Na Szlakowiskuwww.starachowice.-net.pl
Panorama miastawww.starachowice.-net.pl
Informacje praktyczne
- Informacje szczegółoweZwińRozwiń
- Powiat:
- starachowicki
- Gmina:
- Starachowice
- Adres:
- Starachowice
- Szerokość geograficzna:
- 51.04225735885
- Długość geograficzna:
- 21.070404052734
- Region turystyczny:
- Starachowice i okolice
- Noclegi w okolicyZwińRozwiń
Muzeum Przyrody i Techniki "Ekomuzeum" im. Jana Pazdura w Starachowicach
Historia przemysłu wcale nie musi być trudna - w Muzeum Przyrody i Techniki poznacie tajniki pracy wielkiego pieca, zobaczycie słynne starachowickie STAR-y oraz poznacie różne gatunki dinozaurów na wystawie paleontologicznej.
- Starachowice, ul. Wielkopiecowa 1
- +48 41 275 40 83
Muzeum Regionalne PTTK w Starachowicach
Muzeum mieści się w zabytkowym budynku dawnego dozorstwa wielkich pieców zbudowanym w latach 1835-1838 przez Starachowickie Zakłady Górniczo-Hutnicze.
- Starachowice, ul. Krywki 1
- 0-41 274 62 68
Minimuzeum Starachowickiej Kolejki Wąskotorowej
Minimuzeum Starachowickiej Kolejki Wąskotorowej
- Starachowice, ul. Targowa (pod wiaduktem)
- 693182517
Kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy w Wierzbniku
Pierwotny, drewniany kościół w Wierzbniku ufundował i uposażył w 1626 roku opat klasztoru na Świętym Krzyżu Bogusław Radoszewski. Na jego miejscu w 1681 r. opat Michał Komornicki wystawił niewielki, jednonawowy kościół murowany z miejscowego piaskowca, który w roku 1741 Biskup Kunicki sufragan krakowski konsekrował pod wezwaniem Trójcy Świętej.
- Starachowice, ul. Kościelna 12
- (41) 274 55 77
Starachowicka Kolej Wąskotorowa
Trwający od XIX w. rozwój kolei wąskotorowych w okolicach Starachowic był ściśle związany z miejscowymi zakładami przemysłowymi i wydobywczymi. W tym czasie powstała sieć kolei o szerokosci toru 750 mm łączących starachowicki Wielki Piec z tartakiem na Bugaju, kopalniami rud żelaza oraz licznymi ładowniami drewna...
- Starachowice, Targowa 27
- 506 734 959
Pozostałości walcowni i pudlingarni w Michałowie
Zachowane do dziś pozostałości walcowni i pudlingarni w Michałowie należały do realizowanej przez Stanisława Staszyca (Generalnego Dyrektora Przemysłu i Kunsztów w Królestwie Kongresowym) w latach 30. XIX wieku koncepcji "ciagłego zakładu fabryk żelaznych na rzece Kamiennej".
- Michałów
- brak
Rataje - Kaplica Św. Zofii
Kaplica św. Zofii najprawdopodobniej z poł. XIX w., z późniejszą murowaną zakrystią, spełniająca rolę kościoła filialnego parafii Wąchock
- Rataje
Sieradowicki Park Krajobrazowy
Sieradowicki Park Krajobrazowy położony jest w obrębie Wyżyny Kieleckiej. Obejmuje Płaskowyż Suchedniowski oraz północną część Gór Świętokrzyskich. Leży pomiędzy doliną rzeki Kamiennej na północy i Doliną Bodzentyńską na południu. Od wschodu ograniczają go doliny rzek Świśliny i Pokrzywianki, a od zachodu dolina Kamionki.
- Starachowice
Opis
STARACHOWICE
Rejon środkowego biegu rzeki Kamiennej, niezwykle bogato wyposażony przez przyrodę w bogactwa naturalne (glebowe, leśne i mineralne) tętnił życiem gospodarczym przez tysiące lat od starszej epoki Kamiennej. W pierwszych wiekach naszej ery przebiegał tędy szlak kupców z zakarpackich prowincji rzymskich, Dacji i Panonii.
Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach
Na północnych zboczach Gór Świętokrzyskich dymiły tysiące pieców hutniczych wytapiających żelazo z rud. Zasiedlenie terenów środkowego biegu rzeki Kamiennej, na odcinku dzisiejszych Starachowic, odbywało się zapewne z biegiem rzeki, wzdłuż której prawego brzegu, przechodził już w XII wieku ważny trakt handlowy. Stosunki własnościowe na tym obszarze, które zaważyły poważnie na przyszłym rozwoju gospodarczym i przestrzennym Starachowic, ustaliły się już w XII wieku.
Część położona na południe od Starachowic przechodzi w początku XII wieku, dzięki nadaniu Bolesława Krzywoustego, w ręce Benedyktynów na świętym Krzyżu. Tereny położone na północ od miasta stają się własnością lokowanego w 1179 roku klasztoru Cystersów w Wąchocku. Siedzibą administracyjną Cystersów był Wąchock obdarzony prawami miejskimi 1454 r. przez Kazimierza Jagiellończyka, zaś Benedyktyni przekształcili w 1624 r. swoją osadę młyńską w Wierzbniku na miasto. Starachowice powstały prawdopodobnie około połowy XV wieku, jako osada przemysłowa przy kuźnicy założonej przez nieznanego przedsiębiorcę, być może Starzecha.
Dokument z 1547 r. wymienia istniejącą już kopalnię o nazwie "Minera Starzechowska". Równolegle pojawia się nazwa "Ruda Starzechowska" początkowo na określenie kuźnicy, późnej całej osady. Rudy, czyli kuźnice istniejące w tym samym miejscu notowane były w dokumentach pod różnymi nazwami. Nazwy te wywodziły się od miejscowości, na terenie, których były zlokalizowane bądź od nazwisk mistrzów, którzy je prowadzili. W przypadku Rudy Starzechowskiej można ją utożsamiać z kuźnicą wymienianą przez Długosza znajdującą się we wsi Krzyszowa Wola. Wydaje się prawdopodobne, że potomkowie Starzecha, czyli Starzechowice uzyskali od Cystersów przywilej założenia wsi przy swojej kuźnicy, bowiem byli oni wówczas (tj. około 1530 r.) dość zamożną rodziną kuźnicką.
Kuźnice rozwijały się nadal intensywnie, prawdopodobnie dzięki zamówieniu kół armatnich przez Stefana Batorego (około 1571 r.). Wydarzenia 1789 r., mianowicie zastosowanie wielkich pieców oraz konfiskata za odszkodowaniem istniejących dóbr zapoczątkowały rozbudowę górnictwa i hutnictwa. Obecne Starachowice Wschodnie (do 1939 r. Wierzbnik) założone były przez zakon Benedyktynów ze Świętego Krzyża, jako osada młyńska. Król Zygmunt III Waza w 1624 r. nadał miastu prawa magdeburskie, pozwolenie na targ i jarmarki.
Bujny rozkwit przemysłu na tych ziemiach przypada na wiek XIX. Szczególne zasługi w tej dziedzinie położył Stanisław Staszic i ówczesny minister skarbu Ksawery Drucki-Lubecki. Staszic zaproponował usytuowanie wzdłuż koryta rzeki Kamiennej rzędu zakładów metalurgicznych w kolejności według prawideł procesu technologicznego, a więc najpierw zakłady wzbogacania rud i wielkie piece, potem zakłady świeżenia surówki wytwarzające półwyroby, na koniec warsztaty wyrobów handlowych. Wszystkie te jednostki miały stanowić jedno przedsiębiorstwo, czyli tzw. "ciągły zakład fabryk żelaznych na rzece Kamiennej".
Część położona na południe od Starachowic przechodzi w początku XII wieku, dzięki nadaniu Bolesława Krzywoustego, w ręce Benedyktynów na świętym Krzyżu. Tereny położone na północ od miasta stają się własnością lokowanego w 1179 roku klasztoru Cystersów w Wąchocku. Siedzibą administracyjną Cystersów był Wąchock obdarzony prawami miejskimi 1454 r. przez Kazimierza Jagiellończyka, zaś Benedyktyni przekształcili w 1624 r. swoją osadę młyńską w Wierzbniku na miasto. Starachowice powstały prawdopodobnie około połowy XV wieku, jako osada przemysłowa przy kuźnicy założonej przez nieznanego przedsiębiorcę, być może Starzecha.
Dokument z 1547 r. wymienia istniejącą już kopalnię o nazwie "Minera Starzechowska". Równolegle pojawia się nazwa "Ruda Starzechowska" początkowo na określenie kuźnicy, późnej całej osady. Rudy, czyli kuźnice istniejące w tym samym miejscu notowane były w dokumentach pod różnymi nazwami. Nazwy te wywodziły się od miejscowości, na terenie, których były zlokalizowane bądź od nazwisk mistrzów, którzy je prowadzili. W przypadku Rudy Starzechowskiej można ją utożsamiać z kuźnicą wymienianą przez Długosza znajdującą się we wsi Krzyszowa Wola. Wydaje się prawdopodobne, że potomkowie Starzecha, czyli Starzechowice uzyskali od Cystersów przywilej założenia wsi przy swojej kuźnicy, bowiem byli oni wówczas (tj. około 1530 r.) dość zamożną rodziną kuźnicką.
Kuźnice rozwijały się nadal intensywnie, prawdopodobnie dzięki zamówieniu kół armatnich przez Stefana Batorego (około 1571 r.). Wydarzenia 1789 r., mianowicie zastosowanie wielkich pieców oraz konfiskata za odszkodowaniem istniejących dóbr zapoczątkowały rozbudowę górnictwa i hutnictwa. Obecne Starachowice Wschodnie (do 1939 r. Wierzbnik) założone były przez zakon Benedyktynów ze Świętego Krzyża, jako osada młyńska. Król Zygmunt III Waza w 1624 r. nadał miastu prawa magdeburskie, pozwolenie na targ i jarmarki.
Bujny rozkwit przemysłu na tych ziemiach przypada na wiek XIX. Szczególne zasługi w tej dziedzinie położył Stanisław Staszic i ówczesny minister skarbu Ksawery Drucki-Lubecki. Staszic zaproponował usytuowanie wzdłuż koryta rzeki Kamiennej rzędu zakładów metalurgicznych w kolejności według prawideł procesu technologicznego, a więc najpierw zakłady wzbogacania rud i wielkie piece, potem zakłady świeżenia surówki wytwarzające półwyroby, na koniec warsztaty wyrobów handlowych. Wszystkie te jednostki miały stanowić jedno przedsiębiorstwo, czyli tzw. "ciągły zakład fabryk żelaznych na rzece Kamiennej".
Z przeglądu warunków terenowych wynikało, że Starachowice nadają się na jego punkt centralny. Stanisław Staszic pozostawił po swej działalności wspaniały zespół zakładów hutniczych, których pozostałości wzbudzają do dziś podziw znawców. W 1824 r. przybył w okolice Starachowic minister skarbu Ksawery Drucki-Lubecki w towarzystwie znawców przedmiotu. Ocenił on krytycznie poczynania Staszica, co było m. in. przyczyną jego dymisji, a sam przejął cały resort pod swoją administrację. Opracowanie planów rozbudowy Zagłębia Staropolskiego zlecił głównemu doradcy technicznemu ministerstwa Fryderykowi Lempe. Od 1827 r. rozpoczęło się stopniowe wprowadzanie w życie planu Lempego. Odrodzona w 1918 r. Polska zastała przestarzałe już obiekty hutnicze. W 1921 r.podjęto w Warszawie decyzję budowy fabryki zbrojeniowej w okolicach Starachowic, co stworzyło miastu szansę szybkiego rozwoju.
Przed wrześniem 1939 r. szczególnie w okresie tworzenia tzw. Centralnego Okręgu Przemysłowego, Starachowice były znane, jako producent dział polowych, haubic, a przede wszystkim armat przeciwpancernych i przeciwlotniczych. Miasto Starachowice w swych obecnych granicach administracyjnych rozwinęło się z trzech jednostek genetycznych, a mianowicie:
- z miasta Wierzbnika
- z osady fabrycznej Starachowice
- ze wsi Górniki
W 1939 r. nastąpiło połączenie tych trzech jednostek w jeden organizm miejski WIERZBNIK - STARACHOWICE (od 1949 r. - Starachowice) z liczbą ludności około 25 tyś. W 1939 r. władze hitlerowskie podporządkowały starachowicką fabrykę koncernowi Herman Góring Werke (produkcja części łodzi podwodnych, amunicji artyleryjskiej, itp.).Miasto weszło w nowy okres swego istnienia, jako bardzo zniszczone. Barbarzyńska działalność okupanta zniszczyła podstawy gospodarki, oświaty i kultury. Straty ludności polskiej Starachowic wynosiły około 3 tyś. osób. Spis powszechny ludności z lutego 1946 r. wykazał 18569 mieszkańców w mieście. Pierwsze wykonane prace na rzecz miasta, to uruchomienie wodociągów, elektrowni i odbudowa mostów.W fabryce podjęto produkcję dla potrzeb rolnictwa i budownictwa.Od 1946 do 1968 roku następuje podwojenie się liczby mieszkańców. Podstawą rozbudowy Starachowic była decyzja z 1948 r. o lokalizacji w Starachowicach Fabryki Samochodów Ciężarowych. W 1952 r. wydzielono miasto Starachowice z powiatu iłżeckiego.
- z miasta Wierzbnika
- z osady fabrycznej Starachowice
- ze wsi Górniki
W 1939 r. nastąpiło połączenie tych trzech jednostek w jeden organizm miejski WIERZBNIK - STARACHOWICE (od 1949 r. - Starachowice) z liczbą ludności około 25 tyś. W 1939 r. władze hitlerowskie podporządkowały starachowicką fabrykę koncernowi Herman Góring Werke (produkcja części łodzi podwodnych, amunicji artyleryjskiej, itp.).Miasto weszło w nowy okres swego istnienia, jako bardzo zniszczone. Barbarzyńska działalność okupanta zniszczyła podstawy gospodarki, oświaty i kultury. Straty ludności polskiej Starachowic wynosiły około 3 tyś. osób. Spis powszechny ludności z lutego 1946 r. wykazał 18569 mieszkańców w mieście. Pierwsze wykonane prace na rzecz miasta, to uruchomienie wodociągów, elektrowni i odbudowa mostów.W fabryce podjęto produkcję dla potrzeb rolnictwa i budownictwa.Od 1946 do 1968 roku następuje podwojenie się liczby mieszkańców. Podstawą rozbudowy Starachowic była decyzja z 1948 r. o lokalizacji w Starachowicach Fabryki Samochodów Ciężarowych. W 1952 r. wydzielono miasto Starachowice z powiatu iłżeckiego.
Główne zabytki Starachowic:
- Zespół Zakładu Wielkopiecowego z XIX w. - Najstarsze budynki z ok. 1840 r., większość obiektów technicznych z okresu gruntownej przebudowy, ukończonej w 1899. W ruinie znajduje się jeden z najstarszych budynków dawnej dyrekcji huty; całość zakładu metalurgicznego i towarzyszące mu urządzenia techniczne: wieża wyciągowa, nagrzewnice powietrza, odpylniki gazu wielkopiecowego, kotłownia oraz zasługująca na szczególną uwagę maszyna parowa - eksponat Powszechnej Wystawy Światowej w Paryżu 1889 r., tworzą jedyny zachowany w Europie kompletny hutniczy ciąg technologiczny.
- hala dawnej maszynowni, ob. łaźnia
- dwie hale odlewnicze, ob. cegielnia
- dmuchawa parowa
- kotłownia
- dawny budynek administracyjny
- kanał górny i dolny
Dzisiejszy krajobraz założenia staszicowskiego "ciągłych fabryk żelaza na rzece Kamiennej" tworzą pozostałości klasycystycznych budowli: hala lejnicza aranżowana na cele wystawiennicze, maszynownia z warsztatami artystycznymi oraz tarasowe założenie hutnicze i obiekty układu hydrotechnicznego z podziemnym sklepionym kanałem wodnym o długości 240 m.
- Zespół Zakładu Wielkopiecowego z XIX w. - Najstarsze budynki z ok. 1840 r., większość obiektów technicznych z okresu gruntownej przebudowy, ukończonej w 1899. W ruinie znajduje się jeden z najstarszych budynków dawnej dyrekcji huty; całość zakładu metalurgicznego i towarzyszące mu urządzenia techniczne: wieża wyciągowa, nagrzewnice powietrza, odpylniki gazu wielkopiecowego, kotłownia oraz zasługująca na szczególną uwagę maszyna parowa - eksponat Powszechnej Wystawy Światowej w Paryżu 1889 r., tworzą jedyny zachowany w Europie kompletny hutniczy ciąg technologiczny.
- hala dawnej maszynowni, ob. łaźnia
- dwie hale odlewnicze, ob. cegielnia
- dmuchawa parowa
- kotłownia
- dawny budynek administracyjny
- kanał górny i dolny
Dzisiejszy krajobraz założenia staszicowskiego "ciągłych fabryk żelaza na rzece Kamiennej" tworzą pozostałości klasycystycznych budowli: hala lejnicza aranżowana na cele wystawiennicze, maszynownia z warsztatami artystycznymi oraz tarasowe założenie hutnicze i obiekty układu hydrotechnicznego z podziemnym sklepionym kanałem wodnym o długości 240 m.
Hala Lejnicza
- budynek administracyjny dozorcy hutniczego z ok. 1840 r. (obecnie Muzeum Regionalne PTTK oraz siedziba i schronisko PTTK)
- budynek mieszkalny z ok. 1840 r. przy ul. Sportowej, należący niegdyś do osiedla fabrycznego przy zakładzie wielkopiecowym,
- Kościół p.w. św. Trójcy, wzniesiony w 1681 r., gruntownie przebudowany w końcu XIX w.,
- budynek mieszkalny z ok. 1840 r. przy ul. Sportowej, należący niegdyś do osiedla fabrycznego przy zakładzie wielkopiecowym,
- Kościół p.w. św. Trójcy, wzniesiony w 1681 r., gruntownie przebudowany w końcu XIX w.,
- Starachowicka Kolej Dojazdowa (Wąskotorowa) - wszystkie tory, rozjazdy i przepusty
- Budynek dawnej poczty przy ul. Spółdzielczej z 2 poł. XIX w. Był to pierwszy, poza kościołem, murowany budynek w dawnym mieście Wierzbnik,
- cmentarz żydowski, jeden z największych w regionie, powstał pod koniec XIX wieku i funkcjonował do 1946 roku,
- cmentarz katolicki przy ul. Iłżeckiej, założony ok. 1860, zachowało się około 30 nagrobków z XIX w., m.in. Józefa Szajbo, zarządcy zakładu metalurgicznego w Brodach Iłżeckich, oficera w powstaniu styczniowym 1863,
- dawny zespół fabryczny z 1 połowy XIX w. w dzielnicy Michałów,
- zwarty zespół zabudowy mieszkalnej i usługowej z okresu międzywojennego, obejmujący dom dyrektora zakładów zbrojeniowych (obecnie przedszkole), budynek nadleśnictwa (obecnie w użytkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego, dom kultury, kolonię urzędniczą i kolonię robotniczą. Cenny drewniany kościół p.w. Wszystkich Świętych spłonął w latach 80. XX w. Z kościoła ocalały malowane temperą na desce obrazy autorstwa Zofii Baudoin de Courtenay.
- cmentarz żydowski, jeden z największych w regionie, powstał pod koniec XIX wieku i funkcjonował do 1946 roku,
- cmentarz katolicki przy ul. Iłżeckiej, założony ok. 1860, zachowało się około 30 nagrobków z XIX w., m.in. Józefa Szajbo, zarządcy zakładu metalurgicznego w Brodach Iłżeckich, oficera w powstaniu styczniowym 1863,
- dawny zespół fabryczny z 1 połowy XIX w. w dzielnicy Michałów,
- zwarty zespół zabudowy mieszkalnej i usługowej z okresu międzywojennego, obejmujący dom dyrektora zakładów zbrojeniowych (obecnie przedszkole), budynek nadleśnictwa (obecnie w użytkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego, dom kultury, kolonię urzędniczą i kolonię robotniczą. Cenny drewniany kościół p.w. Wszystkich Świętych spłonął w latach 80. XX w. Z kościoła ocalały malowane temperą na desce obrazy autorstwa Zofii Baudoin de Courtenay.
Lokalizacja
Hidden text line that is needed to fix map width